32 Nabargandup. Leven/foto's van Kuna indigenous

Nr32 Nabargandup Bipi, leven op een klein eiland. Feb 2011 (The Dutch text is followed by a short English translation)

Dit verslag gaat over het leven van 700 Kunas (waaronder 200 kinderen)op een eilandje van 500 bij 1000m maximaal en ik, levend op 120m2.
Geen techniek en veel mooie foto’s. En let op de witte tanden. Alsof ze eenmaal per jaar naar Sunshine Dental Care gaan. Ik heb mezelf een maand of meer vrij gegeven om toegang te krijgen tot de bewoners van Nabargandup en ze te fotograferen. Ik heb in navolging van Hans een hele goede flitser gekocht die je hier met het harde licht echt nodig hebt als je mensen fotografeert. De contrasten zijn zo groot dat hun gezichten zijn onderbelicht of hun gezichten goed zijn en de rest overbelicht. En ik ga leren werken met het fotobewerking programma Bibble en mijn fotoarchief reorganiseren. Ik heb ondertussen ruim 7000 foto’s, ondergebracht in 30 rapportages. Het Blog is er een selectie uit.
Toen ik vertrok vanaf Nabargandup naar Nederland bleven Maureen en Uli nog om de Boat Taxi te verven. Ik heb een groot deel van mijn gereedschap achter gelaten waaronder de generator en rond 100m kabel. Dit mochten de Kuna gebruiken op een belangrijk feest waar de 24 sailas van 24 buureilanden de historie van Kuna Yala 4 dagen lang zouden zingen en op dit eiland bleven slapen. Ze zijn oud, slecht ter been en zien slecht. Dus straatverlichting was van belang. Met mijn kabels en generator was er die dagen straatverlichting en het eiland is naar hun gevoel sterk in de achting van de andere eilanden gestegen. Ik had uitdrukkelijk afgesproken met het congreso dat alles terug zou komen en met name een lange zwarte kabel. Toen ik terug kwam was alles op mijn boot behalve de zwarte kabel. Nadat ik de foto’s, genomen in oktober had uitgedeeld informeerde ik naar de zwarte kabel. Ik kreeg te horen dat men wel wist waar het over ging maar dat ze er niet veel over konden zeggen ivm het congreso. Toen ik na 4 dagen niets gehoord had ben ik naar het congreso gegaan. Dat was wat moeilijk praten nu Uli, die vloeiend Spaans spreekt, er niet was. Ik merkte aan de verhitte discussie (in Kuna) tussen de sailas en de bewoners dat er iets speelde en dat zeer helder was wat ik wilde. Op een gegeven moment viel er een ongemakkelijke stilte. Na 10 minuten stilte ben ik vertrokken. En 4 dagen later teruggekomen met dezelfde vraag. Deze keer kon ik na 10 minuten met Morvy, een uiterst aardige 70 jaar oude Kuna, mee naar buiten. En daar hing mijn kabel , met twee lichten werd er een kwart van het eiland mee van licht voorzien. Er kwamen wat jongens die zeer omstandig de twee lantarenpalen om haalden en de kabel vrij maakten. Hij was doormidden geknipt. In de tussentijd maakte ik op verzoek foto´s van een vrouw met baby. Dat ontspande. Toen kwam een vriendin die ook op de foto wilde. Dat werd leuk omdat ze zeer fotogeniek is en niet bang voor de camera en begreep wat nodig was ondanks dat ze geen Spaans spreekt. Dat werden goede foto´s, later heb ik haar nog eens gefotografeerd en dat zijn mijn beste portretfoto´s tot nu toe. Vanaf dat moment ben ik van allerhande mensen goede portretfoto´s gaan maken. Ik ben een bepaalde mentale grens over gegaan en treed met iedereen in contact die ik fotografeer. En weiger wanneer het niet lekker voelt. En eis :) dat de modellen ontspannen. Toen ik wegliep met Morvy die de kabel droeg, waren enkele oudere vrouwen erg boos op mij omdat ze nu s’avonds in het donker zouden zitten. Het was de eerste keer dat ik in contact kwam met oudere vrouwen. De paaltjes waren gezet. De congreso zat met een probleem omdat 3 dagen later het 10 daagse initiatie feest voor de jonge vrouwen zou plaatsvinden, waarbij veel familie van andere eilanden zou komen. Het feest was heel bijzonder. Een echt traditioneel gebeuren met veel religieuze gebruiken. De Pinkstergemeente heeft hier terecht weinig aanzien. Ik mocht overal bij zijn maar niet fotograferen. Vanwege dit feest werd uiteraard weer om mijn generator gevraagd. Na enig aarzelen en tijdrekken heb ik toestemming gegeven, echter zonder zwarte kabel. Op een gegeven moment was het feest over en ik vroeg mijn generator terug. Nou, de volgende dag dan. De volgende dag ging weer hetzelfde liedje. De dag daarop weigerde ik uitstel en wenste mijn generator terug en wel nu! Een boze Morvy weigerde nog met me te praten. Maar de generator plus kabels werden naar mijn dinghy gedragen. Later hoorde ik dat ze de generator nog wilden gebruiken omdat s´avonds gedanst werd in het Chica gebouw. Die avond zat ik op mijn boot, ietwat beduusd, ik had het hart niet om naar het dansen te gaan. En ik verwachtte dat de relatie met de Kuna nu wat bekoeld zou zijn. Allerhande plannen die ik had zouden vast niet doorgaan. De volgende morgen om 11 uur kwam een grote ulu langs met de 1e saila en andere voorname oude mannen. Ze brachten me een grote vis, als regalo, een gift. Ik bedankte ze uitgebreid en sindsdien is de relatie met iedereen allerhartelijkst. Ik krijg allerhande onbekende vruchten, heb veel aanspraak en er gebeuren allemaal leuke dingen. Was ik maar zo standvastig geweest in mijn relaties, dan had mijn leven er nu anders uitgezien. En was ik niet hier geweest op deze manier.
In oktober bij mijn eerste bezoek aan Nabargandup was er geen vrouw te bekennen als ik me op het eiland waagde na afloop van het werken aan de Boat Taxi. Ze waren in huis of stonden om een hoekje te kijken in de deuropening. Ik zag meisjes een paar blokjes om lopen om mij maar niet te hoeven passeren. Hoe anders is het nu. Als ik loop wordt ik opeens door een aardig meisje over mijn arm geaaid. Oude vrouwen zeggen wat in het Kuna tegen me of maken grappen over mij (denk ik). Ik kom nu ook na 5 uur op het eiland. Dan wast iedereen zich, op de erven of op straat. De vrouwen slaan nog wel een sarong om maar zijn niet in verlegenheid gebracht. De mensen leven hier zeer ontspannen met grote groepen in kleine ruimten. Ruimte voor schaamte is er niet. Op Nalunega zat ik eens alleen in het huis van Nestor een bord yucca soep met een stukje vis te eten dat Naomi, zijn vrouw, me had aangeboden. Opeens komt een vrouw voor me langs gelopen. Ze kleedt zich uit bij een lijn met kleding, trekt schone kleren aan en loopt tanden poetsend weg. Ze heeft mij niet aangekeken en ik werd verondersteld haar niet gezien te hebben denk ik. De huizen staan vaak op 1 meter afstand van elkaar, de wanden zijn van een soort lichte rotan stengels met spleten ertussen. Je kunt naar buiten kijken maar niet van buiten naar binnen. Je hoort wat er bij de buren gebeurd. Zoek ik iemand dan wordt de naam hardop geroepen en ergens uit een huis wordt geantwoord. In zo´n omgeving heeft het woord privacy een andere betekenis dan bij ons. Ruzie met je vrouw is te allen tijde een openbaar gebeuren. Op zijn minst zijn oma en een paar kinderen, ook van de buren er bij. Als Sumilitra, mijn kleine oppasser, mij ergens naar toe brengt dan pakt ze mij bij de hand en sleept me soms via de kortste weg, dat is voordeur in, achterdeur uit door allerlei huizen en erven naar de gewenste plek. Er wordt niet gekeken of er soms half naakte vrouwen aanwezig zijn. Meestal wel. Als we op de plek aankomen is er een sleep van nog 10 kinderen aangeplakt. Er is geen openbaar seksueel georiënteerd gedrag maar er is wel intimiteit en ik zie geen macho gedrag van mannen, wel van jongetjes. De kinderen worden niet zichtbaar opgevoed of terecht gewezen. Het opvoeden gebeurd op straat en in de groep. Met goed resultaat naar mijn idee. De vrouwen hebben hun positie en de mannen ook. Het lijkt of de mannen alles bepalen maar ik merk dat het anders zit. De vrouwen zijn erg aanwezig, ook in het openbaar als het nodig is. Ik denk dat het heel duidelijk is voor iedereen hoe je je moet gedragen om het in zo´n kleine gemeenschap aangenaam te houden. Het wordt een probleem gevonden dat vrouwen het huis uitgaan en zelfs naar Panama City reizen om Molas te verkopen. Meisjes zijn nu verplicht om naar school te gaan waar ze Spaans leren. De meeste vrouwen boven de 20 kennen naar mijn idee geen Spaans. Kleine kinderen ook niet. Met betrekking tot ietwat crimineel gedrag: het gedrag van Nestor in Nalunega is algemeen bekend, bij iedereen behalve mij, men houdt er rekening mee maar hij wordt niet uitgestoten. Ik vermoed dat het rond 1850-1900in Nederland hetzelfde was. Homosexueel gedrag wordt afgekeurd en ik heb het niet gezien. Travestieten zijn er redelijk wat op alle eilanden. Ze schijnen samen in één huis te wonen en trekken met de vrouwen op. Ze zien er elegant uit en gedragen zich bescheiden maar vrij, ontspannen zonder overdreven gedrag. Als het feest is en ze drank ophebben dan zijn ze uitbundig vrouw. Op het Chica feest is iedereen zeer barracho, dronken. Mannen en vrouwen. Op Nabargandup is er een bijzonder plezierige sfeer, geen ruzie, iedereen is erg aardig tegen elkaar. En er wordt eigenlijk maar twee dagen zwaar gedronken. En daarna is het 4 maanden wachten op het volgende feest. Op Nalunega, dat al behoorlijk westers is, gaan de jongeren lallend over straat. 6 dagen lang. De ouderen werken niet omdat ze hun roes uitslapen. Geen brood dus, de bakker is zat en er is geen vis. En dronkenschap is er het hele jaar door zichtbaar en er zijn gevechten. De mix van Kuna en westerse cultuur is niet aantrekkelijk.
Gisteravond zou ik een video DVD met de foto’s testen in een huis waar een DVD speler plus TV was. Dat ging niet door omdat er geen brandstof voor de generator was. Dat wordt niet gezegd, er wordt wel gezegd dat ik verwacht wordt in de congreso waar sailas zingen.(de historie, het is hier nog een orale cultuur) Ik heb 1.5 uur als in een kerkdienst zitten luisteren. Heel indrukwekkend. Hier werkt het traditionele systeem van de saila structuur nog en wordt de orale historie levend gehouden. In het Amazonegebied loopt de saila struktuur op zijn laatste benen. De meeste regeringen hebben overal een soort gouveneurs geplaatst die geld verdelen. En dan worden de sailas vanzelf corrupt en maken zichzelf overbodig. Hier ben ik nog niet om geld voor de saila gevraagd en ik geloof niet dat Roberto Perez, de eerste saila ,dat ooit zou willen. Dat heb ik op Nalunega en andere eilanden anders ervaren. Hier is de sjamaan wel gesneuveld. “ El doctor” en tevens administrateur van het eiland heeft volgens mij geen dokters functie meer. Hij is een bijzonder zachtaardige oudere man met een zekere melancholie over zich. Hij wordt bij allerhande zaken betrokken om wijze woorden te spreken.(zo ervaar ik dat) Je bent hier gezond of dood. In Carti is een eerste hulppost met af en toe een dokter en dat is het. Hier maakt eens in het half jaar een vrijwillige Amerikaanse Pinkstergemeente arts een rondreis langs de noordelijke eilanden en helpt waar hij kan.
Als je de foto’s bekijkt, bedenk dan dat op dit eiland toen ik kwam in oktober er nog nooit foto’s genomen waren. De foto’s zijn bij mij op het grote scherm veel kleurijker en sprekender. De enige vreemdelingen die hier komen zijn rauwe Colombiaanse handelaren die Mola’s en kokosnoten kopen. En die de Kuna, die in een afhankelijke positie verkeren, zeer grof behandelen. Voor de Kuna’s hier isdeze handel de enige manier om aan deviezen te komen. In eerste instantie dachten de kuna vermoedelijk dat ik net zo als de Colombianen zou zijn.
Volgende keer over wat hier zoal gebeurd in het dagelijkse leven, op de Campo (platteland) en op het eiland.

This report concerns about 700 Kunas (among which 200 children) living on a small island of 500 by 1000m and I, living on 120m2 Boanerges. No technical problems but just beautiful pictures. And pays attention to the white teeth. As if they go once per year to Sunshine Dental Care. I have given myself a month or more holyday to get in contact with the occupants of Nabargandup and to photograph them. I have bought a very good flash in the Netherlands which is needed here if one takes pictures of people. Contrast islarge with the powerful sunlight here. The dark faces are under-exposed or the background over-exposed without flash. And I will reorganise my photoarchive and will to learn to work Bibble, a photo editing and workflow program.I have in the meantime 7000 pictures categorised in 30 reports. The Blog is just a selection of them.
I am now very well accepted on the Island, even by elderly people. So taking pictures is at this moment my main occupation. Many people like to have taken a picture of them. I have crossed a certain mental border and go now into communication with the models, if they speak Spanish or not. One can experience it on the screen. And I refuse to take pictures if it feels not nice.
In October at my first visit to Nabargandup there was no woman on the streets if I was on the island. They were in house or stood looking around a corner in the door opening. How differently it is now. If I walk around I am suddenly gently toughed on my arm by some girl. When I am taking pictures I am used that I feel someone pulling my white hears on my legs or rubbing my back, children are always curious.
Old women make joke about me in the Kuna (I think). I now also come after 5 o’clock on the island. Then everyone washes itself, on the yards or on the street. The women still wrap quickly a sarong around them but there is no embarrassment. People live here very relax in large groups in small spaces. Space for decency is not available. I did eat a plate of soup with a little piece of fish when a woman walked into the house. She walked to a line with cloth and changed. She walked away, brushing her teeth, making the impression not to have seen me and I should not have seen her either.
The houses frequently are built on 1 meter distance from each other, the walls are made of a type light cane stems with slits inbetween. One can look to the outside but not from the outside in. One hears what happenes at the neighbours word by word. Looking for someone means calling aloud the name and somewhere there comes an answered from a house. In this surroundings the word privacy has another meaning then at us. Brawl with your woman is at any time a public event. At least granny and a couple of childrenand the neighbours know. The children are not educated visible and are not instructed to behave in a certain way. Educating happens on the street and in the group. With good result to my idea. The women have their position and the men too. It looks as if the man are free to do what they like and women are in the backseat. I now become aware that it is different. The women are very present, also in public if it is necessary. I think that it very clear is for everyone how one must behave to keep this small community a pleasant place. It is found a problem that women goe out of the house, even to Panama City travel to sell Molas. Little girls are obliged to go to school now where they learn Spanish. Most women above 20 years do not know Spanish to my idea, just like the small children. I met the daughter of the owner of the shop. She is 16 years old and attends a course in Porvenir to become nutritionist. I think it is a milestone on this traditional Island and I wonder how these changes in the ranks in society will work out. This society still is built on a firm community sense without repression. Everyone does its part in communal duties, individualism is hardly present. Alcohol is not a problem here unless in Nalunega and Wishuhala 9 miles further to the north.
At an evening two sailas were singing the oral history of the Island in the congreso. It was impressing. The oral culture still exists on this Island and is alive. Although no youth attended the session. In the Amazonas area the traditional saila system is almost finished while the governments there have appointed governers who distribute the money. Then the sailas are bypassed and become superfluous.
Next time about the work on the “Campo”, the countryside and the Island