30 Panama-Nederland/Berlijn (English text too)

Nr 30 Nederland/Berlijn Nov/Dec 2010 (The Dutch text is followed by a short English translation)

4 november. Ik kom aan op Schiphol en wordt opgewacht door Beatrijs, Domien en Hans. Na 3.5 jaar afwezigheid geeft dat een bijzonder gevoel. Je oudste vrienden en je broer zo te ontmoeten. Appelflap en espresso. Ik zal de eerste tijd bij Beatrijs en Patrick logeren dus we reizen per trein naar Driebergen in een prachtige groene omgeving. Bij de overweg voor het station staat een paar honderd meter auto's in de file. De bestuurders wachten rustig tot ze weer een paar meter kunnen aanschuiven. En laten auto's van zijwegen invoegen. Dit is ondenkbaar in Colombia. Daar wordt ongeduldig getoetert zonder enig nut en geprobeerd de voorganger te passeren. Wat een rustige, grijze orde hier. Het is grauw kil weer. In het dorp is het één en al rust. De mensen lopen en fietsen zwijgend door de dorpsstraat. Ik ben verbaasd over de stilte en voel me ontheemd. En wat is het hier koud!! Ik heb koude voeten en moet constant naar de WC. Dat zal zo blijven tot ik terug ben in Kuna Yala in Panama. Ik koop zebra pantoffels met hele dikke zolen bij Scapino en de koude voeten zijn over. De kleren die ik aan heb is alles wat ik heb dus ik koop lange broeken, shirts en een trui bij de Eén Euro winkel van Vluchtelingen Werk. Iedereen vraagt waarom ik in dit jaargetij naar Nederland ben gekomen. Ik weet het eigenlijk niet, ik had het gevoel dat ik naar huis moest. Maar Nederland voelt niet echt als thuis. Op 9 november wordt Hans gebeld van mijn telefoon die ik aan mijn Kuna oppasser voor Boanerges heb gegeven. Dan ben ik altijd bereikbaar. Dit kan niet goed zijn. Ik krijg te horen dat er een "Slight problem" is met Boanerges. De boot heeft ‘s nachts op het rif gezeten met een stevige storm. Hij is door 20 Kunas met handkracht van het rif gehaald en ligt nu veilig in dieper water. Dit is voor mij een oefening in loslaten. Mijn huis en al mijn bezittingen op de rotsen en wellicht nu weer veilig. Ik kan weinig doen. 10 dagen later hebben Maureen en Uli, de vrienden waarmee ik de Kuna boot heb opgeknapt, Boanerges beoordeeld en de schade valt mee. Ze hebben de boot verlegd naar nog dieper water en een tweede anker uitgebracht. Dit voelt beter maar in mijn achterhoofd blijft dit incident natuurlijk aanwezig. De derde week is er een feestje in de loods van Simon waar ik vele oude vrienden ontmoet. Ik ben hartverwarmend ontroerd, de meeste ken ik al 20-40 jaar. Het worden heerlijke weken en ik reis heel wat af met de trein tussen Driebergen, Amersfoort, Wageningen, Delft, Leiden, Haarlem en Amsterdam. Ik ben behoorlijk aangeslagen als ik die intieme, vertrouwde warmte ervaar die ik zo mis tijdens mijn reis. Ik ontmoet wel iedere keer ontzettend aardige en interessante mensen op die reis maar er is ook weer na een bepaalde tijd een afscheid. En dan moet ik ergens anders weer opnieuw beginnen. Ik mis Nederland als maatschappij niet, ook niet na 7 weken. Het land is prachtig georganiseerd. Na twee weken heb ik alle afspraken gehad bij de huisarts, de oogarts, de tandarts en de hoorwinkel. Ik ben bij toeval in een periode in Nederland dat er sneeuw ligt. De spoorwegen krijgen het flink te verduren bij het volk omdat de dienstregeling aangepast wordt. Op de borden kun je zien dat ongeveer 1 op de 6 treinen niet rijdt. Peanuts, je kunt nog vanaf elk station elk half uur weg en meestal elk kwartier. En overal gratis koffie en soms erwtensoep. Ik reis om de paar dagen per trein en heb maar twee keer 2 uur vertraging en dat was nadat er s´nachts veel sneeuw gevallen is. Meestal is het maximaal 15 minuten vertraging. Het is crisis in Nederland en in de Tweede Kamer vindt een debat plaats met als uitkomst dat er weer toiletten in de stoptreinen moeten. Moeten er nu ook toiletten in de streekbussen? De loonstijging was afgelopen jaar gelijk aan de inflatie. Wat crisis ? Ja, de laagste inkomens hebben moeten inleveren maar dat betekent dat bovenin de lonen zoals meestal netto gestegen zijn. Als ik de kranten lees is de Nederlander ontevreden en voelt zich onveilig. En geeft ruim baan aan het geluid van Wilders en consorten. Maar waarvoor is de Nederlander bang?
Mij bevalt Zuid Amerika beter met zijn chaos, zijn lawaai en aardige mensen. Die veel meer bij de dag leven en wel zien wat er morgen te doen valt. Zonder al die sociale zekerheden en verzekeringen.
Ik ga per trein op bezoek bij Stephan en zijn Monique in een besneeuwd Berlijn. Ik ben daar nog nooit geweest. Stephan en ik hebben elkaar gedurende 3 weken ontmoet op een cursus Frans in februari 2008 in Guadeloupe. We hadden veel plezier samen en ik heb toen beloofd dat ik langs zou komen in Berlijn als ik Nederland zou bezoeken. Het wordt een prachtige belevenis. Ze wonen niet ver van het Hauptbahnhof en stadscentrum in een mooi oud appartement op de bovenste etage. Ik voel me helemaal thuis bij deze aardige mensen. Ik heb niet het gevoel dat ik Stephan drie jaar niet gezien heb. Hij is een echte Berliner en heeft nog oude socialistische idealen. We kijken op dezelfde manier tegen de wereld aan, met wat nostalgie. Hij kent de historie van Duitsland erg goed en we lopen uren door de stad, hij kan de geschiedenis tastbaar maken. Het wordt voor mij een openbaring. In Berlijn wordt de afgelopen eeuwen geschiedenis van Europa opeens zo zichtbaar. Je leest er zoveel over en ik heb zoveel films gezien. Het verhaal ken je wel. Maar het wordt anders als we na een prachtige wandeling in een winters zonnetje langs de Wannsee bij toeval voor de poort van het gasthuis van de SS staan waar de Wannsee conferentie is gehouden op 20 januari 1942 en de vernietiging van de joden is gepland. Een bordje bij de bel aan de poort meldt dat geopend wordt als je aanbelt. We drukken op de bel en mogen naar binnen. Het gebouw is nog in originele staat en wordt gebruikt voor conferenties, gedenk en studie bijeenkomsten. De benedenverdieping is gevuld met foto's en verklaringen over hoe de joden geïntegreerd waren in het Duitsland van voor WOII en de aanloop en uiteindelijke vernietiging van de joden in Europa. Heel sober wordt getoond hoe de angst voor en de haat tegen joden werd ontwikkeld. Het is beklemmend om in de eetzaal te staan waar 10 bureaucraten in één bijeenkomst de hele vernietigingsmachine in beweging hebben gezet. En dan de kamer waarin verklaringen hangen van kinderen van overlevenden van de concentratiekampen. En van kinderen wier ouders de oorlog actief meegemaakt hebben, allen Duitser en van mijn leeftijd of veel jonger. Zoals de dochter van Himmler. Hoe moet je je leven vorm geven, velen in Duitsland zijn daarmee geconfronteerd.
De dagen hierna loop ik nog vele kilometers door Berlijn. Ik zie de enorme paleizen en monumenten en realiseer me dat Duitsland altijd een groot en machtig land geweest is in Europa. En dat terwijl het niet veel koloniën gehad heeft zoals Nederland, Engeland en Frankrijk. Voor de Humboldt Universitäit aan Unter Den Linden staat een boekenstalletje met tweedehands filosofische boeken en boeken over/van grote geleerden en musici. Het valt me op hoeveel Duitsers daarbij zijn. Ik kom aan de praat met de verkoper die opeens zegt: "Het komt nooit meer goed met Duitsland, hoe goed we ook ons best doen. Ik was onlangs in Kaapstad en zat in een taxi. En dan vraagt zo´n taxichauffeur mij: En, zijn jullie nog steeds aanhanger van die Hitler? Wat moet je dan?". Ik heb de laatste jaren vele jongere Duitsers ontmoet en de meesten zijn zich zeer bewust van hun verleden en het nu. Duitsland doet zijn best in Europa.
Ik bezoek musea en heb heerlijke avonden met Stephan en Monique en de tijd in Berlijn is zo weer op.
Daarna gaat het ook opeens erg vlug in Nederland. Ik kan niet alle ontmoetingen beschrijven, ik zie zoveel vrienden, bezoek ze thuis en merk dat de intensiteit me emotioneel moe maakt. Ik zie hoe Hans een nieuw leven inricht, geen vliegtuig benzine meer verkopen of cursussen houden maar meedraait in de kunstwereld. Het is altijd mogelijk je leven te veranderen als je wilt. Ik vier voor het eerst sinds jaren uitgebreid kerst, met Hans en Jaqueline, Beatrijs en Patrick en Yvonne en Robert. Ik ben voor mijn gevoel te weinig in Amsterdam. Ik vertrek uiteindelijk met een mooie nieuwe PC om te kunnen Photoshoppen en een flitser en andere leuke spulletjes die niet voorzien waren en ben enkele essentiële zaken voor Boanerges vergeten. Ik heb de laatste dagen het lijstje niet meer bekeken. Alles bij elkaar was het een prachtige tijd in Nederland, heel erg bedankt allen. Ik zal er nog veel aan denken.
Op 29 december brengt Hans me naar Schiphol. De vlucht naar Panama City is makkelijk. Maar het wordt nog moeilijk om in Kuna Yala te komen. De enige weg er naar toe is weggespoeld door de hevige regens. En de zee was al twee weken te ruw om te bevaren met lanchas. Dus Kuna Yala (San Blas) was op het vliegtuigje na afgesloten van de buitenwereld. Ik ben op de eerste dag dat het kon van Panama City naar Colon en langs de Caribische kust door naar Mira Mar gereisd, de dichtstbijzijnde haven vanwaar boten over zee naar Kuna Yala varen. En ben de laatste 60Km over een ruwe zee met een lancha van de politie meegevaren. Een 12m open motorboot met 800PK aan buitenboord motoren. 1400L benzine in 7 oliedrums aan boord. Dat had ik nog nooit meegemaakt, de enorme kracht die op het water overgebracht werd. Ik schat dat we met 50km per uur over de golven joegen. Toen we bij Porvenir het rif door wilden stonden daar enorme brekers, de bestuurder zag geen doorgang. Een kleine lancha met vracht en passagiers zag het wel en manoeuvreerde er netjes tussendoor. We volgden maar kwamen verkeerd in de branding terecht bij het binnengaan van het rif. De bestuurder zei nadat we twee brekers binnengekregen hadden dat god een engel op zijn schouder gezet had. Anders hadden we het niet gehaald. Ik vond het ook behoorlijk spannend.
10 Minuten nadat ik afgezet was op Boanerges waren Nestor, de oppas en Nicolas, de dominee, aan boord. Ze waren opgewonden en wilden hun verhaal kwijt. En dat was het begin van enige zware weken waarover ik volgende keer zal schrijven.

I arrived the 4th of November from Panama at Schiphol, Netherlands and Beatrijs, Domien and Hans, my brother are welcoming me. It is wonderful to meet my longtime friends after 3.5 years Caribbean. The first weeks I stay at the house of Beatrijs and Patrick. So we both travel from Schiphol by train to Driebergen. There I notice a traffic jam of a few hundred meters at the level crossing. All drivers are quietly waiting and moving a bit. This is unthinkable in South America. Drivers would honk and try to pass by although they know it makes no sense. The village Driebergen is all quiet, people on their bicycle pass quietly by. I am amazed how silent this country is. I feel as a stranger. And it is very cold. I buy slippers with a thick sole. After some days I get used to the cold. Frequently I am asked why I am in the Netherlands in this time of the year. I actually don't know. I just had the idea that it was time to come home. But it does not feel like home here. At the 9th of November I am called from Kuna Yala. Nestor, the guard of Boanerges, tells me that there is a "slight problem". Boanerges had been on the reef that night but is afloat again. 20 Kuna Indians worked for 4 hours to get her afloat again on sheer muscle power. She should not be that much damaged. I feel very uncomfortable, it is my house and everything I have. 10 days later Maureen and Uli, with whom I worked on the boat at Nabargandup Bipi, have assessed the situation and have moved the boat to a deeper spot. And tell me that there is not too much damage. It is great to have people like this as friends. It is a relief but this accident will be all the time somewhere on my mind during my stay. It is an exercise in “let go” and accept what happens. The third week I have a party and meet many of my long time friends, many of them I know already for 20-40 years. It is overwhelming and the next weeks I will travel all through the Netherlands on an almost daily basis.
But first I visit Stephan and Monique in Berlin. Stephan and I attended a French language course in February 2008 in Guadeloupe. We got along very good and had the same interests, I promised to visit Berlin once I would be back in the Netherlands. It will be a wonderful experience with such nice people. I feel immediately at home with them in their apartment at the top floor of a traditional German building. Stephan has a good feeling for history and makes the grandeur of Berlin alive for me. We walk hours through the city. One day we have a nice walk from the Glienicker Brücke, where during the Cold War the spy's between East and West were exchanged, along the Wannsee. It is a winter's sunny day. At some point we stand in front of the gate of the guesthouse of the SS where the Wannsee Conference is held on the 20th February 1942 and the extermination of the European Jews was planned. A sign tells us to ring to enter and we do. It is now a memorial and study center. There are not many visitors. On the ground floor there is an exhibition of pictures and text which show in a sober way how the fear and eventually the hatred for the Jews were raised by National Socialism. Although I have read so many books about this and have seen so many pictures I get an oppressed feeling when I am in the very dining room where 10 bureaucrats plan and start the extermination machine. The soul of Europe has changed in this room. War, destruction and sheer Nationalism will never be heroic and fashionable anymore. And there is a room with testimonials from Jewish children whose parents have survived the camps. How their lives have been shaped by the past. But also the testimonials of children from Germans who were involved in this war. How they have to deal with it, even now. They are of my age or much younger. Still the Germans have to be the best student of the class. And they do in Europe.
The next days I walk many kilometers in Berlin and visit museums. I have wonderful evenings with Stephan and Monique. The time in Berlin is quickly at its end.
Back in the Netherlands it is the same. I visit all those friends, travel up and down by train in snowy conditions. And get emotionally exhausted by all these nice and warm meetings. And it is the first time since 2006 that I celebrate Christmas (three times even), what a nice experience that is. The time to depart gets near. I have bought a powerful PC to use Photoshop. And buy many more nice gadgets. But forget some essential items for Boanerges, even while they were on my shoppinglist. At the 29th December Hans brings me to Schiphol. I feel tired and emotional. It is difficult to accept that I will miss the intimacy I found again with my old friends. However I will not miss Holland itself. Life is so over organized and so many little problems are made big. I prefer the less organized and sunny society of South America.
31th of December and I am back in Kuna Yala after some detours. The road from Panama City to Carti (Kuna Yala) is washed away during heavy rains. So I travelled from Panama City to Colon by special car and along the coast to the nearest settlement from where lanchas depart to Kuna Yala. I had to wait many hours to find a boat to go 60 km over a rough sea to Kuna Yala. Not many boats crossed the last 2 weeks due to bad weather and the last 4 day none while it was forbidden. At the end I travelled as sole guest with a big, big police lancha with 800 HP it was like flying very low. I never experienced this before. In the end we had to go into the massive breaking waves through a reef. The driver did not know where to enter, we followed another small boat which went into the waves and managed nicely. The police boat got trapped between the waves, and the driver got really scared. We got two waves into the boat, I was soaked. It was a kind of scary and the driver made a cross and said afterwards that Dios had sent an angel on his shoulder to save us. Then we lowered speed. I think it generated even for the police a bit too much adrenaline.
Within 10 minutes after I arrived at Boanerges Nestor(the guard) and Nicolas, the pastor, jumped on board. They where exited and tried to tell their story. All together it was the beginning of some tough weeks. I will write about that in the next episode.