07 Cabo Verde - Techniek

Thema van deze keer: techniek, droge kost, maar voor mij onmisbaar.

Dit hoofdstuk is de samenvatting van de worsteling met de techniek die als een rode draad door mijn verhalen liep. Zoals het het er nu naar uitziet heb ik bij vertrek van de Cabo Verde alles werkend en geinstalleerd zoals ik me voorgenomen had. Alleen het dek is nog niet geschilderd. Ik ben wel een tevreden mens op dit moment.

Een boot is een technisch ding dat behoorlijk slijt. Ik heb in 6 maanden toch wel een equivalent van 3 seizoenen gevaren en ik gebruik veel dingen nu dagelijks terwijl dat vroeger alleen in het weekend was. En de boot is nu permanent op zout water. En dat merk ik.
Ik heb Boanerges (13.5m catamaran) 7 jaar geleden gekozen omdat het een comfortable cruiser is waar je met 4 á 5 mensen lange tijd op kunt verblijven. Met een flinke payload (belading). En je legt er comfortabel grote afstanden mee af. Je kunt je normaal bewegen op deze boot. Ik leef voornamelijk buiten en zit in tuinstoelen. Nu ben ik onlangs een aantal keren op 10-12 meter boten geweest. De kleine kuip en de slechte zit benauwen me. Ik krijg het gevoel dat je een kind bent dat in een box met speelgoed zit. Je kunt je kont niet keren van het speelgoed en je wilt eruit.
Boanerges is oud maar uitgerust met de nodige techniek voor comfortabel leven en om haar alléén te kunnen zeilen. (hoop ik) Het alleen zeilen zat niet in de droom, maar als ik nog een keer rond de wereld wilde gaan dan moest het nu en met deze boot.
En niet onbelangrijk, onafhankelijk van marinas. Daar betaal ik al gauw 30 tot 60 euro per nacht. En waar is de romantiek gebleven bij volledig verzorgde marinas.

Het schip is met de volgende electriciteitverbruikers uitgerust:
- Om alleen te kunnen zeilen heb ik het schip in de SB romp uitgerust met een zeer goede inboord Robertson-Simrad stuurautomaat. Dit heeft als gevolg dat ik volledig afhankelijk ben van electriciteit.
- Om de genua alleen te kunnen bedienen is een selftailing electrische Andersen lier geinstalleerd. Een wonder van techniek die op een minimale hoeveelheid energie werkt. Hij kan ook met de hand bedient worden.
- In de rots en koraalgebieden ben je aangewezen op het gebruik van ankerketting ipv ankerlijn. Ketting + anker wegen samen 120Kg. Ik heb een electrische ankerlier (met handbediening) gemonteerd. Mijn rug kan handmatig binnenhalen van zo’n gewicht niet meer aan. Die lier vraagt ontzettend veel stroom. Ik had kunnen kiezen voor een volledig handmatige ankerlier.
- Er is een koelbox aan boord waarvan in deze warme gebieden de compressor zowat constant draait.
- Ik heb een Schenker watermaker geinstalleerd om onafhankelijk te zijn van marinas. Deze draait meestal 1 maal per week en gebruikt relatief weinig energie. Maar toch, alles telt.
- Industriele 12V PC met Neovo LCD scherm van Shiptron met SSB zender om weerberichten te kunnen ontvangen en te emailen. Dit kan wereldwijd. Daarnaast is er een electronisch kaartsysteem op geinstalleerd (Cmap steigerversie)
- Dan is er de standaard reeks electronica die je tegenwoordig op de meeste jachten ziet zoals GPS, Radar, dieptemeter en een Seame radartransponder om zichtbaar te zijn voor grote schepen. En een vooruitkijkende dieptemeter zodat ik alleen tussen koraalriffen door kan sturen.
- Kajuitverlichting. Nu nog de standaard gloeilampjes van 10W. Op een grote boot zijn dat er heel wat.

Dit is een hele lijst die flink wat stroom gebruikt als alles tegelijk aan zou staan.

Electriciteitsproducenten:
-De electriciteit wordt voor anker liggend voor 100% geleverd door Solara zonnepanelen.(Ankeren doe je zeker 80% van de tijd)
-Tijdens het zeilen staat de stuurautomaat continu aan en is er meer stroom nodig. Daarnaast leveren de zonnepanelen minder omdat ze afgedekt zijn door de zeilen. Dus wordt een Aquair sleepgenerator gebruikt die via een schroef in het water en dynamo extra stroom opwekt.
- Er staan 3 accubanken van 200Ah aan boord.
Bank 1 voor niet kritische apparaten. (Koelbox, verlichting, PC’s, ankerlier etc) Deze bank wordt geladen door de zonnepanelen.
Bank 2 is reserve.
Bank 3 is volledig voor de stuurautomaat, navigatieinstrumenten en genualier. Deze groep wordt alleen gebruikt tijdens het zeilen en wordt geladen door de sleepgenerator.
Alle banken zijn gekoppeld en een overmaat aan energie bij de een wordt automatisch doorgegeven aan de volgende bank.
Daarnaast zijn er meetinstrumenten gemonteerd om het laden en de ladingstoestand van de accu’s te volgen.

Backup systemen:
- Een kleine 1KW luchtgekoelde 220V generator van 280 Euro als noodvoorziening wanneer er meerdere dagen geen zon schijnt. Dat schijnt in de tropen regelmatig voor te komen. De generator vult via een 220V acculader de accus. Tevens wordt de generator gebruikt voor 220V gereedschap (decoupeerzaag, schuurmachine etc)
- De buitenboordmotoren kunnen in geval van nood 2* 10A leveren
- Indien in een marina 220V beschikbaar is een Victron 50A acculader beschikbaar
- Een volledig onafhankelijke tweedehands Robertson stuurautomaat in de BB romp.
- Reserve GPS
- HP laptop (energievreter)
- 100L water in jerrycans.

Geinstalleerd of werkend gemaakt gedurende de reis:
- Watermaker in gebruik genomen. Was niet zo moeilijk maar het vraagt veel energie op een zeilend schip. Dit heb ik gedaan gedurende de eerste dagen op weg naar Zuid Engeland.
- Ankerlier en kettinggeleiding. Er moest het nodige aangepast worden om het anker bij veel wind op te kunnen halen. (nieuwe kettinggeleider en een ratel om het met de hand op te kunnen halen) Dit is gebeurd bij Toby in Engeland.
- De SSB Sailmailinstallatie. Als je nooit met een SSB zender gewerkt hebt dan is het een hele klus om alles werkend te krijgen. Gedurende het testen was een stekker achter op het Pactormodem eruitgevallen wat onverklaarbaar gedrag veroorzaakte. Shiptron kwam er via de telefoon achter. Later heb ik de SSB zender naar de fabrieksstand gereset waardoor hij belangrijke instellingen kwijt was. En ik was op een gegeven moment aan het testen en merkte niet dat de boot droogviel en daarmee de aardplaat van de antenne droog kwam. Daarmee blaas je de zender op. Gelukkig is dat deze keer niet gebeurd. Alles werkt nu en ik kan vanaf de Cabo Verde via Trinidad Emailen. De werkzaamheden hebben gelopen van Zuid Engeland tot aan Portugal
- Nieuwe generator werkte niet, er zat een geknikt slangetje in. Toen hij werkte bleek hij onbruikbaar in mijn geval. Tooldiscounter wilde hem wel omruilen en een andere opsturen. Is gebeurd maar vanalles ging mis. Uiteindelijk zijn twee generators vanuit Porto in Portugal teruggestuurd en had ik de goede. Die het 3 uur deed waarna hij de geest gaf. Tooldiscounter heeft zonder discussie een nieuwe opgestuurd welke op de Cabo Verde aankwam samen met andere spullen. Dit verhaal heeft gelopen van Zuid Engeland tot 4 dagen geleden.
- De windgever van mijn oude windmeter werkte niet meer. Deze wordt niet meer geleverd. Ik heb een heel mooie gever gekocht die geen rotor en windvaan heeft maar met geluidsgolven werkt. Hij lijkt onverwoestbaar omdat er geen bewegende delen in zitten. Deze windgever moest kunnen communiceren met mijn Quadro dispays. Maar er zit een foutje in de programmatuur van de Quadro waardoor dat niet werkte. Dat constateerde ik in Engeland. Na veel zoeken kon ik een display in Nieuw Zeeland bestellen die werkt met de windgevergever. Deze kreeg ik in Spanje via vrienden aan boord. Maar hij bleek geprogrammeerd te moeten worden met een W95 PC. Die ik niet had. Een andere vriend nam een oude W95 mee naar Portugal. Op weg naar de Canaries kreeg ik de winddispay werkend.
Al deze werkzaamheden vragen veel energie en aandacht. En die heb je niet als je ook gasten aan boord hebt. Langzaam aan leer ik om ontspannen aan de techniek te werken als dat zo uitkomt. En als er niet voldoende energie in mij zit, dan maar morgen, of overmorgen.
- Het Blokpaneel in elkaar gezet en gemonteerd. Is eerder beschreven.

Sores met techniek.
Ik had me niet gerealiseerd dat nieuwe apparaten vaak al snel de geest geven of het helemaal niet doen. Kapot gingen of deden het niet: 220V generator. DOA (Dead on arrival) , Dremel slijpgereedschap (DOA), Gambit verrekijker waarvan de prismas scheef staan, dus onbruikbaar. 12V DC/DC converter uitgebrand (vervangen), zonnecel-acculader, was zo beveiligd dat hij niet kapot kon maar gaf bij de eerste keer inschakelen een klik en een brandgeur. Is onder garantie vervangen, De handbediening van de ankerlier na 4 maanden reeds vastgekorrodeerd. ( zelf gerepareerd)
Verder: Een oude zonnecelacculader uitgebrand. (vervangen), Fantastisch hoofdlampje van Silva werkte opeens niet meer, want niet waterdicht (gerepareerd), Eco handoplaadbare Ledlamp idem(gerepareerd), Watermaker gaf slecht water door verkeerd gebruik van mij (grotendeels opgelost), Yamaha BB motor had vuiltje in de carburateur (opgelost), Stuurautomaat 1 maal slechte aarde en viel uit.(gerepareerd) En 1 maal lucht in het hydraulisch systeem en viel uit. (gerepareerd). RS zonnepanelen 3 maal doorgecorredeerde voedingsdraden. (niet geschikt voor maritiem gebruik en vervangen), Dingy 4 keer lek.(geplakt) Electrische luchtpomp met gebarsten binnenwerk.(gerepareerd). 40A Truecharge acculader kapot (definitief?) Magnetron uit zijn schap gevlogen met klap van een golf die van opzij inkwam. Deur en binnenwerk lagen eruit.(gerepareerd). Leuvertjes topplank grootzeil kapot bij Bf7 aan de wind. (gerepareerd)

Daarnaast is er nog veel mechanische techniek als rolfokinrichting, buitenboordmotoren voor Boanerges en de dingy (opblaasboot). De dingy is een verhaal apart en essentieel als je altijd voor anker ligt. Dan is het de fiets of boodschappenauto die je elke dag gebruikt.
Boanerges lijkt wel wat op een ouderwetse onderzeeer, zeg maar “Das Boot”. Alle techniek ligt open en bloot. Dan kan ik er makkelijk bij als er iets aangepast of hersteld moet worden. Dat is niet bevorderlijk voor de verkoopwaarde van Boanerges.
Alles bij elkaar is Boanerges een complex systeem dat veel aandacht vraagt. Regelmatig functioneert iets niet of doet wat anders dan verwacht.

Vreemde zaken:
- Op mijn nieuwe GPS kun je tot in detail zien wat voor bewegingen het schip maakt voor anker. Dat bestudeer ik nu al een aantal maanden elke dag. Je ziet dat ik s’nachts soms 150 tot 200 meter bewogen heb, wat niet kan, mijn ankerketting staat meestal op 35 meter lengte en ik lig rotsvast. Ofwel het GPS signaal lijkt soms gestoord. Je ziet een lange uithaal op het display. Na veel tijd geduldig het scherm bestuderen kom ik erachter dat als het schip voor anker kompleet stil ligt, de GPS in de war raakt. En binnen een seconde een verplaatsing van 120 meter weergeeft en weer terug. En het ankeralarm gaat af. Als het schip volgens de GPS weer in de cirkel van 35 meter rond het anker ligt verdwijnt het alarmsymbool van het scherm. Ik snap nu wel waarom ik in Gijon in Noord Spanje dacht dat op de computer de electronische kaart fout was. In de haven lag Boanerges op het havenhoofd. Een dag later lag ik goed. En de computer gebruikt een eigen GPS, dus vermoedelijk hebben meer merken GPS last van rekenproblemen.
Ik ben benieuwd hoe vaak ik uit mijn bed ga voor vals alarm en hoe ik daar mee om moet gaan.
- Mijn Lavac WC werkte niet meer. De aanzuigopening van de spoelwaterinlaat zat verstopt. Er zat een anemoon in de inlaat die ik er niet uit kon krijgen. Blijkbaar was een deel naar binnen gezogen en verstopte de leiding ergens. Ik heb de leiding losgenomen en er hoge druk op gezet met de pomp van de dingy. Met een harde plop is de anemoon naar buiten geblazen. Probleem opgelost.

Nadat Yvonne en Robert vertrokken waren was ik enige tijd alleen voor Henk en Nynke kwamen. Het laatste bezoek voor de oversteek naar de Carieb. Ze waren 4 dagen op Sao Antao. Ik heb alle vrije tijd aan techniek besteed.
- De boot heeft 11 bakskisten die niet afgesloten konden worden. Ik werd gewaarschuwd dat vissers die op de ankerplek niets te zoeken hadden interresse voor mijn boot hadden. Alle lijnen en benzinetanks en blokken zijn van waarde voor hun. 8 luiken zijn nu afsluitbaar.(Ik had alle materialen bij me)
- Een van mijn laatste grote klussen was een tweede stuurautomaat monteren in de bakboord romp. Dan heb ik twee volledig onafhankelijke stuurautomaten, in elke romp op elk roer één. De automaat is identiek aan de Robertson die ik al sinds 1996 naar tevredenheid heb. Hij is gekocht via E-Bay in de VS. Ik dacht een 10 jaar oud reservekompas met display te kopen maar kreeg een komplete stuurautomaat thuisgestuurd. En dat voor 400 euro, nieuwwaarde: zeker 3500 euro. E-Bay heeft me al heel wat goede spullen opgeleverd en tot nu toe nog geen miskoop. Het was zoals verwacht een flinke klus om de automaat te monteren.Daarom heb ik het ook zolang uitgesteld.
- Er was per schip een zending met Parasailor spinaker, zonnepanelen en generator voor mij onderweg vanuit Nederland. Vlak voordat Henk en Nienke arriveerden was het er dan toch. Het schip had er 10 dagen eerder moeten zijn. Er volgde een worsteling met het inklaringsbureau. Regel voor regel werden de nederlandse facturen via een boatboy vertaald. Daarna moest ik een eigendomsbewijs van de Boanerges ophalen. De baas ging lunchen om 11.15 uur dus lagen alle werkzaamheden stil. Daarna lag het internet eruit. Daarna deed de fax het niet. De hoge baas kon dus het formulier niet ondertekenen. Vrijdags na 14.00 uur gebeurd er niet veel meer. Maandag terugkomen maar. Uiteindelijk duurde het 2 dagen en had ik het papier in viervoud dat aangeeft dat ik alle spullen mee mocht nemen zonder invoerrechten te betalen. (Als ik vertrek exporteer ik alles weer.) Het inklaringsbureau heeft alle facturen gecontroleerd maar niet vergeleken met de zending. En de douane controleert alleen het aantal pakketten, wel 3 keer. Maar heeft geen papier waarop staat wat in die pakketten zit. Maakt niet uit, voor de zekerheid werd wel een politieagent meegestuurd om te controleren dat alles ook werkelijk bij mij op de boot kwam. En alles is onbeschadigd en compleet aangekomen. In Nederland heb ik geen BTW betaald dus was het de moeite waard.
- En ik kon weer klussen, 4 zonnepanelen en een lader installeren. Kost bij elkaar toch weer 3 dagen. Maar nu heb ik ook wat. Heb 2.5 maal zoveel (betrouwbare) energie. En ik kan zien wat die panelen leveren. Kan binnen op een metertje zien dat er een wolk voor de zon schuift.
- De nieuwe generator doet het goed. Na 6 maanden eindelijk een generator die 7 uur achter elkaar goed loopt. De accu’s zijn erg blij met de generator. Mijn accus zijn al sinds 2 maanden niet meer goed geladen omdat de oude zonnecellen niet genoeg electriciteit leverden. De vorige nieuwe generator die maar 3 uur draaide voor hij stopte heb ik gesloopt voor reserveonderdelen. Helemaal onderin kwam ik in een stekker een gammel draadje tegen. Dit vastgezet. Omdat ik niet goed had opgelet bij demontage en nogal ruw te werk ging, was monteren een behoorlijke klus. En hij loopt als een zonnetje. Nu heb ik twee generators. Vooreerst de twee maar om en om gebruiken om te kijken of ze het blijven doen.


Is bovenstaande nu allemaal onvermijdelijk, overkomt anderen dat ook?
Ik geef niet veel geld uit aan luxe eten etc. Reis gewoon met de Aluguer, drink water. Maar aan de techniek van de boot besteed ik wel veel geld en moeite. Iedereen die me kent weet dat ik veel met gismo’s bezig ben. Stukjes techniek om het leven te veraangenamen of om de boot veiliger of betrouwbaarder te maken. Zeer veel is dubbel uitgevoerd aan boord. Maar wat is er echt nodig en wat niet? Dat moet ik nog eens overdenken. Alles wat je hebt gaat kapot en is dus een zorg. Wat wil je nog missen: De koelkast, de geluidsinstallatie, wel jammer maar niet onoverkomelijk. De zelfstuurautomaat is van levensbelang voor een solozeiler, en daarmee accus, en de stroomvoorziening. Zonnecellen, generatortje, sleepgenerator. En de metertjes om te kijken of alles nog werkt. GPS ok, maar de computer met electronische kaart? Zal ik die aan het einde van de reis nog hebben? Het geeft me heel veel rust, ik weet dat ik de kaarten van niet geplande gebieden heb en detailkaarten van havens. Je hebt veel minder kaarten nodig en de felexibiliteit neemt toe. Je kunt makkelijker s’nachts een gebied invaren.(Zie het verslag van de tocht naar Coruna)

Ik heb een fantasische Engelsman ontmoet, Larry Taylor, 42 jaar, ex militair, heeft 230 euro per maand te besteden, leeft zeer basic. Ook zijn denken is basic. Zet zijn GPS niet aan als hij gaat zeilen, navigeert liever met de sextant en Walker sleeplog. Ik zou niet weten hoe dat moet. Hij heeft een Tinker roeibootje met alleen roeiriemen. Voor anker liggend en er is veel wind of er zijn grote golven, dan niet van je boot af. Teveel wind of golven terwijl je op de kant staat? Dan niet naar je boot. De wind gaat ooit weer liggen. En ík heb net een 8Pk motor gekocht omdat ik altijd op mijn boot wil kunnen komen. We dronken zeker twee a 3 keer keer per dag samen een kop decaf. Hij liet me de schoonheid van eenvoud zien. Wat neem ik ervan over?
Hij was zomaar opeens weg. Onrust in zijn kont. Ik ontmoette hem weer in Tarrafal. Later was hij opeens terug in Mindelo. Om een pakketje van zijn moeder op te halen met een thermobroek en hemd en een gingercake. Heeft er 3 weken op gewacht. Hij zeilt nu rond Zuid Amerika , door Straat Magelhaen naar de Pacific. Omdat hij niet wil dat een loods de controle krijgt over zijn boot in het Panamakanaal. Verkocht zijn kaarten van Panama aan mij. Geen weg terug. Een bijzonder mens is het die ik niet snel zal vergeten. En ik moet hem wel weer ontmoeten in de Pacific. Er ligt per ongeluk nog een boek van hem bij mij aan boord. Maar of ik fundamenteel anders met de techniek om zal gaan, ik ben bang van niet. Vooreerst knutsel ik voort. En begin het steeds meer ontspannen te doen

Gezegd wordt dat je rond 10% van de tijd zeilt en 90% van de tijd voor anker ligt. 20% van die tijd besteed je aan onderhoud en problemen oplossen. En dat het eerste half jaar de meeste problemen geeft, daarna zou het minder worden. Ik verwacht dat dat wel ongeveer klopt.

Ik heb in het verleden dus gekozen voor een grote, comfortabele boot wat veel techniek met zich meebrengt. En ik ben er nog steeds blij mee en ik heb het idee dat alles langzamerhand betrouwbaar werkt en ik de problemen de baas ben. De tijd zal het leren. Toch blijft overeind staan dat een kleinere boot met minder techniek en kleinere krachten op tuig en schip waarschijnlijk minder technische problemen geeft.
Ik heb niet geschreven over de vraag of een grote boot bij zwaar weer plezieriger is dan een kleine. Kan ik Boanerges dan nog alleen de baas? Daar heb ik nog onvoldoende ervaring mee. Dat zal wel eens een thema kunnen worden.
Om antwoord te geven op de vraag of Boanerges (13.5 * 6.5 meter en 9 ton) nu werkelijk de goede keus is of dat een kleiner schip de reis makkelijker maakt kan ik nog niet zeggen.

Donderdag 6 dec. Ewoud is om 23.50 aan boord. Zondag 8 dec. vertrekken we naar de Carieb.
De Cabo Verde is een prachtige eilandengroep met heel aardige mensen. Hier is mijn reis echt begonnen. Ik heb er genoten en ben tot rust gekomen. Nu zie ik er naar uit om 14 dagen op zee te zitten met de maatjes Ewoud en Henk. Een mooie afsluiting van een afscheidstoernee. En om de nieuwe Parasailor spinaker te gebruiken. Tot horens.